Stephen Hawking: Büyük Sorulara Kısa Yanıtlar

Stephen Hawking ismini duymayan kalmamıştır sanıyorum. Aynı çağda yaşamış olduğumuz en önemli bilim insanlarından biri olduğunu düşünüyorum. Fiziksel olarak bu kadar dezavantajlıyken bu denli bilimsel çalışmalar yapabilmiş olması gerçekten hayranlık uyandırıcı. Kendisine çok saygı duymakla birlikte, şimdiye kadar hiç yazdığı kitapları okumak gibi bir isteğim olmamıştı. Bu kitaba da öylesine girdiğim bir kitapçıda kapının hemen önündeki stantta rastladım. İkisi de Hawking’e ait olan ‘Zamanın Kısa Tarihi’ ve ‘Büyük Sorulara Kısa Yanıtlar’ kitaplarını satın aldım. Öncelikle söylemeliyim ki kitapların kapak tasarımları çok ilginç ve etkileyici, bence almamda çok etkili oldu. İkinci şey ise ‘Zamanın Kısa Tarihi’nin arka kapağında dünya üzerindeki her 750 kişiden birinin bu kitabı edindiği yazıyor. İnsan bunu okuyunca alttan alta bende de olmalı hissiyatına kapılıyor :)

‘Zamanın Kısa Tarihi’ni okuduğumda detaylı ayrı bir yazı yazacağım ancak çok kısa bilgi vereyim; Hawking bu kitabı herkesin anlayabileceği şekilde uzay ve kozmoloji temellerini anlatmak için yazdığını söylüyor. ‘Büyük Sorulara Kısa Yanıtlar’ ise Hawking’in ölümü sonrası kızı Lucy tarafından babasının verdiği röportajlardan alınan cevaplar ile hazırlanmış.

Gelelim makalemizin asıl konusuna…

Büyük Sorulara Kısa Yanıtlar 11 ayrı soru-cevap bölümünden oluşuyor. Bu yapıyı genel olarak kitaplarda seviyorum. Sorular ise şöyle:

• Neden büyük sorular sormalıyız?
• Tanrı var mı?
• Her şey nasıl başladı?
• Evrende bizden başka akıllı yaşam var mı?
• Geleceği öngörebilir miyiz?
• Bir kara deliğin içinde ne var?
• Zamanda yolculuk mümkün mü?
• Dünyada hayatta kalmayı sürdürebilecek miyiz?
• Uzayda kolonileşmeli miyiz?
• Yapay zeka bize üstün gelecek mi?
• Geleceği nasıl şekillendiriyoruz?

Eğer uzay bilimleri ile ilgiliyseniz bu sorular dikkatinizi çekecektir. Son zamanlarda uzay bilimleri eskiye göre biraz daha popüler hale geldi. Bazı bilim kurgu filmlerinde görüp duyduğumuz kavramlar aslında gerçekten de uzay bilimlerinin gerçek araştırma başlıklarını oluşturuyor.

Kitap boyunca bu sorulara bilimsel olarak verilen cevapları okuyorsunuz ancak şunu söylemeliyim ki eğer uzay ve kozmoloji ile ilgili daha önce film, belgesel izlemediyseniz, bu konuda araştırma yapıp bir şeyler okumadıysanız, bu kitapta anlatılanları anlamayabilirsiniz. En azından bu konuda yapılmış iyi filmleri ve belgeselleri (Interstellar, Cosmos) izlemenizi tavsiye ederim. Ben bunları izlemiş ve tabirleri daha önce duymuş olmama rağmen bazı kısımları anlamakta ve devam etmekte zorlandım. Ama her bölüm aynı akışta değil bence, bazıları çok yavaş ve sıkıcıyken bazıları daha normal(!) insanların anlayacağı bir dille yazılmış. Eğer ilginiz varsa bir şeyler öğrenebileceğiniz bir kaynak olabilir. Tabi burda hobi olarak ilgisi olmaktan bahsediyorum, koca bir bilim dalını bu şekilde popüler bir kitaptan öğrenmekten değil :)

Bu kitaptan aklımda kalan en önemli şey; zaman kavramının bizim algımızın çok ötesinde olduğu ve uzaydaki her bir kütle için zamanın öznel ve tekil olduğuydu. Kitapta hayatıyla ilgili bilgiler de satır aralarında veriliyor. Bütün bu fiziksel dezavantajın bu denli büyük işler yapmak için engel olamayacağını ama aynı zamanda Hawking’in fiziksel şanssızlığının yanında diğer yönlerden şanslı bir hayat yaşadığını düşünüyorum. Bu görüntüsünü kullanarak dizilerde ve gösterilerde yer alarak bilimin popülerleşmesinde bence çok etkili ve bu aslında çok güzel. Bunların yanında kitap bana şu soruları sordurttu: Eğer bu şekilde ikonikleşmiş bir ses ve görüntüye sahip olmasaydı Hawking acaba şu anki kadar meşhur bir bilim insanı olabilecek miydi? Bu kadar iyi eşleri olmasaydı ve çok iyi bakım olanaklarına sahip olmasaydı da bütün bunlar gerçekleşebilir miydi?

Evet son olarak toparlarsam, ilgisi olanların çok beğeneceği ama kozmoloji konusunda hiç bilgisi veya ilgisi olmayanlar için okunması zor bir kitap olabilir. Ben okuduğum için pişman değilim ama inanılmaz bir kitaptı da diyemiyorum. Seçim sizin, iyi okumalar :)

Dip Not: 9 yaşındaki yeğenim kitabı elimde görünce kapağı ilgisini çekti ben de ona çok kısa Hawking’in fotoğraflarını göstererek hayatını, ne denli önemli bir bilim insanı olduğundan bahsettim. Onun da çok ilgisini çekti ve kendisi için Hawking’i anlatan bir kitap almamızı istedi, çok heyecanlandı. Ona aldığımız kitaplar da çok güzeller, çocuğunuza ya da bir yakınınıza almak isterseniz onların ismleri şöyle:

• Dahiler Sınıfı: Stephen Hawking — Sonsuzluğun İzinde Bir Zihin
• Evrene Açılan Gizli Anahtar (Lucy Hawking)